Terapia schematów to nowoczesne podejście terapeutyczne wywodzące się z terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), stworzone przez Jeffreya Younga. Powstała z myślą o osobach, które zmagają się z trudnościami trwającymi przez całe życie – takimi jak niska samoocena, problemy w relacjach, silne reakcje emocjonalne czy poczucie pustki i odrzucenia. Często są to trudności, które nie mijają mimo wcześniejszych prób leczenia i które mają swoje korzenie w dzieciństwie lub wczesnej młodości.
Czym są schematy?
Schematy to głęboko zakorzenione wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które kształtują się na podstawie naszych doświadczeń – zwłaszcza tych wczesnych, związanych z ważnymi osobami (np. rodzicami, opiekunami). Gdy podstawowe potrzeby emocjonalne, takie jak bezpieczeństwo, akceptacja, miłość czy autonomia, nie zostały zaspokojone, mogą ukształtować się tzw. nieadaptacyjne schematy. Przykłady takich schematów to: „jestem niewystarczający”, „nikt mnie nie pokocha”, „świat jest niebezpieczny”, „muszę być doskonały, by zasługiwać na uwagę”.
Na czym polega terapia schematów?
Terapia schematów łączy elementy CBT, terapii psychodynamicznej i terapii opartych na relacji. Jej celem jest:
• rozpoznanie i nazwanie nieadaptacyjnych schematów,
• zrozumienie, skąd się wzięły i jak wpływają na obecne życie,
• praca nad zmianą schematów poprzez techniki poznawcze, emocjonalne i doświadczeniowe.
W terapii ważna jest również relacja z terapeutą – oparta na bezpieczeństwie i akceptacji – która pozwala doświadczać nowych, korektywnych emocjonalnie relacji. Często stosuje się też techniki wyobrażeniowe, dialogi wewnętrzne oraz pracę z „wewnętrznym dzieckiem”.
W terapii ważna jest również relacja z terapeutą – oparta na bezpieczeństwie i akceptacji – która pozwala doświadczać nowych, korektywnych emocjonalnie relacji. Często stosuje się też techniki wyobrażeniowe, dialogi wewnętrzne oraz pracę z „wewnętrznym dzieckiem”.
Dla kogo jest ta terapia?
Terapia schematów jest szczególnie pomocna dla osób, które:
• od lat zmagają się z tymi samymi trudnościami emocjonalnymi,
• mają problemy z bliskością i zaufaniem,
• często doświadczają intensywnych emocji, takich jak wstyd, lęk czy złość,
• cierpią na zaburzenia osobowości (np. borderline), ale również na depresję czy zaburzenia lękowe.
Terapia schematów to proces wymagający zaangażowania i czasu, ale dający szansę na głęboką i trwałą zmianę. Pomaga nie tylko zrozumieć siebie, ale też zacząć żyć w sposób bardziej zgodny z własnymi potrzebami i wartościami.
